Shkruan: Zuhdi Hajzeri Hyrje Terrorizmi tani është shqetësimi që përjetojnë të gjitha vendet dhe i frikësohen nga ai edhe individët. Është bërë pjesë e jetës së përditshme dhe nuk kalon…
Shkruan: Zuhdi Hajzeri
Hyrje
Terrorizmi tani është shqetësimi që përjetojnë të gjitha vendet dhe i frikësohen nga ai edhe individët. Është bërë pjesë e jetës së përditshme dhe nuk kalon një ditë pa u zhvilluar një operacion terrorist diku në botë Lajmet dhe raportimet për terrorizmin janë bërë pjese e ballinave të mediave ne mbare boten, duke tërhequr vëmendjen e njerëzve pavarësisht nga nivelet e tyre kulturore, prirjet politike dhe vendndodhjet në planet.
Megjithëse terrorizmi është po aq i vjetër sa vet historia, terrorizmi në kohën e tanishme ka marrë një dimension të ri, shqetësues, veçanërisht pas përhapjes së teknologjisë moderne në një mënyrë mahnitëse, duke u mundësuar terroristëve të kryejnë operacione të përgjakshme shkatërruese me një përpjekje minimale dhe pa pasur mundësi qe autoritetet e sigurisë ti ndalin ata dhe pa pasur mundësi qe te parandalohen ato qe në fillim ose t’i arrestojë më pas.
Shfaqja e rrjetit të informacionit apo sic njihet si Interneti, luajti një rol të madh në kryerjen e këtyre operacioneve shkatërruese nga terroristët.
Për ta kuptuar këtë fenomen në një mënyrë me te mire dhe që të jetë në përputhje me temën e hulumtimit tonë, ne do ta ndajmë hulumtimin tonë si më poshtë:
Kapitulli I: Përcaktimi i terrorizmit kibernetik dhe shpjegimi i rrezikut të tij.
1.1. Përkufizimi i terrorizmit kibernetik.
1.2. Terrorizmi kibernetik rreziku i se ardhmes.
Kapitulli II: Shkaqet, karakteristikat dhe qëllimet e terrorizmit kibernetik.
2.1. Shkaqet dhe motivet e terrorizmit kibernetik.
2.2. Karakteristikat e terrorizmit kibernetik dhe qëllimet e tij.
Kapitulli III: Manifestimet dhe format e terrorizmit kibernetik.
3.1. Shkëmbimi dhe shpërndarja e informacionit terrorist përmes rrjetit
3.2. Krijimi i faqeve elektronike të terroristëve.
3.3. Shkatërrimi i faqeve të internetit, të dhënave elektronike dhe sistemeve të informacionit.
3.4. Kërcënimet dhe terrori elektronik.
3.5. Spiunazhi elektronik.
Kapitulli I
Definimi i terrorizmit kibernetik dhe shpjegimi i rrezikut të tij
Ky kapitull përfshin:
1.1. Përkufizimi i terrorizmit kibernetik:
1.2. Terrorizmi kibernetik rreziku i se ardhmes.
1.1. Koncepti i terrorizmit kibernetik
Përkufizimet e terrorizmit kanë shkuar ne një numër shume te madhe dhe jurisprudenca e terrorizmit ka laramani përkufizimesh dhe të ndryshme, komuniteti ndërkombëtar nuk ka arritur ende deri te një përkufizim gjithëpërfshirës, të pranuar të terrorizmit, kjo është për shkak të shumëllojshmërisë së formave dhe manifestimeve të tij metodat dhe modelet e tij, dallimet në pikëpamjet ndërkombëtare dhe tendencat politike në lidhje me të, dhe dallimet në besimet dhe ideologjitë që vendet përqafojnë ndaj tij, Atë që disa e shohin si terrorizëm, të tjerët e shohin si një akt legjitim.
Disa ligje kombëtare penale përcaktojnë terrorizmin dhe kuptimi i këtij termi është përcaktuar në marrëveshjet rajonale.
Terrorizëm, sipas nenit 147 të Kodit Penal Jordanez të vitit 1960, i cili zbatohet në Bregun Perëndimor, i cili me termin terrorizëm nënkupton (të gjitha veprimet që synojnë të krijojnë një gjendje paniku dhe që kryhen me mjete të tilla si mjete shpërthyese, materiale ndezëse, produkte toksike ose ndezëse dhe faktorë epidemiologjikë ose bakterialë, të cilët do të krijonin një rrezik te përgjithshëm )..
Për sa i përket konceptit të terrorizmit sipas ligjit egjiptian ai definohet kështu: – “çdo përdorim i forcës, dhunës, kërcënimit ose frikësimit që kryesi përdor në zbatimin e një projekti kriminal individual ose kolektiv me qëllim të prishjes së rendit publik ose rrezikimit të sigurisë dhe sigurinë e shoqërisë nëse kjo do të dëmtonte njerëzit, do të përhapte terror midis tyre ose do të ekspozonte rrezikimin e jetës, lirive ose sigurisë së tyre, duke shkaktuar dëme në mjedis, komunikime, transport, fonde, ndërtesa ose pronë publike, duke i okupuar ose sekuestruar ato, parandalimi ose pengimi i ushtrimit të veprimtarisë se autoriteteve publike, vendeve të kultit ose instituteve arsimore, ose pengimi i zbatimit të kushtetutës, ligjeve ose rregulloreve”.
Sa i përket marrëveshjeve te shteteve arabe për të luftuar terrorizmin, ato e përkufizojnë terrorizmin si: – “Çdo veprim ose kërcënim i dhunshëm, pavarësisht nga motivet apo qëllimet e tij, që ndodh në zbatimin e një projekti kriminal individual ose kolektiv me qëllim përhapjen e terrorit midis njerëzve ose frikësimin e tyre duke i dëmtuar ose duke dëmtuar mjedisin ose objektet publike ose private ose rrezikojnë burimet kombëtare”.
Në dritën e përkufizimeve të mëparshme, terrorizmi kibernetik mund të përkufizohet në përgjithësi si: agresion, frikësim ose kërcënim fizik ose moral i prodhuar nga shtetet, grupet ose individët kundër një personi kundër fesë, jetës, nderit, pasurisë ose mendjes se tij, pa te drejtë, duke përdorur burimet e informacionit dhe mjetet elektronike në forma të ndryshme agresioni ne te gjitha format e shkatërrimit.
Terrorizmi kibernetik varet nga përdorimi i aftësive shkencore dhe teknike, si dhe nga shfrytëzimi i rrjeteve të komunikimit dhe informacionit për të frikësuar dhe terrorizuar të tjerët, për t’i dëmtuar ose kërcënuar ata.
1.2. Terrorizmi kibernetik rreziku i se ardhmes
Terrorizmi, në të gjitha format dhe llojet e tij, buron nga motive të shumta e i cili shtytet nga qëllime specifike, ky lloj i terrorizmit dallohet nga llojet e tjera të terrorizmit me metodën moderne të përdorimit të burimeve të informacionit dhe mjeteve elektronike të sjella nga qytetërimi teknik në epokën e informacionit, prandaj sistemet elektronike dhe infrastruktura e informacionit janë objektivi i terroristëve. Rreziku kriminal i grupeve dhe organizatave terroriste është rritur, kështu që ata kanë investuar shume ne energjinë e tyre për të përfituar nga kjo teknologji dhe për ta shfrytëzuar atë për të përfunduar operacionet e tyre kriminale dhe qëllimet e paligjshme.
Rreziku i terrorizmit kibernetik rritet në vendet e zhvilluara, infrastruktura e të cilave menaxhohet nga kompjuterët dhe rrjetet e informacionit, gjë që i bën ata një objektiv të lehtë, në vend të përdorimit të eksplozivëve, grupet terroriste mund të shkatërrojnë infrastrukturën e informacionit duke shtypur tastierën dhe të arrijnë efekte shkatërruese që tejkalojnë ato që ndodhin duke përdorur eksplozivë. Një sulm terrorist mund të nisë për të mbyllur vendet jetike dhe për të paralizuar sistemet e komandës, kontrollit dhe komunikimit, ndërprerjen e rrjeteve të komunikimit ndërmjet njësive qendrore dhe komandave, për të çaktivizuar sistemet e mbrojtjes ajrore, për të dalë nga binarët treni dhe tramvaji, për të kontrolluar linjat e lundrimit ajror dhe detar, ose te depërtojnë në sistemin bankar dhe shkaktojnë dëme në bankat dhe tregjet financiare.
Bazuar në sa u tha më sipër, mund të themi se terrorizmi elektronik aktual është terrorizmi i së ardhmes dhe është rreziku që vjen, për shkak të shumëllojshmërisë së formave të tij dhe shumëllojshmërisë së metodave të tij dhe gamës së gjerë të objektivave që mund të sulmohen. përmes mjeteve të komunikimit dhe teknologjisë së informacionit në një atmosferë komode dhe të qetë, larg shqetësimeve dhe kaosit, duke kursyer shumë nga siguria dhe ne te njëjtën kohe kjo është me e sigurt për terroristët.
Kapitulli II
Shkaqet, karakteristikat dhe qëllimet e terrorizmit kibernetik
Ky kapitull përfshin:
2.1. Shkaqet dhe motivet e terrorizmit kibernetik.
2.2. Karakteristikat e terrorizmit kibernetik dhe qëllimet e tij.
2.1. Shkaqet dhe motivet e terrorizmit kibernetik
Shkaqet e përgjithshme të terrorizmit kibernetik:
Shkaqet dhe motivet e terrorizmit ndryshojnë në shkallën e tyre të rëndësisë sipas prirjeve politike, kushteve ekonomike, kushteve sociale, si dhe dallimeve fetare dhe ideologjike, andaj shkaqet e fenomenit të terrorizmit mund t’i përmbledhim si më poshtë:
Së pari: Motivet personale:
Ka shumë motive personale që çojnë në terrorizëm, më të spikaturat prej të cilave mund të theksohen si më poshtë:
1- Mungesa e rëndësisë së personit, rolit të tij në familje dhe shoqëri dhe dështimi i tij në jetën familjare, që çon në përvetësimin e disa cilësive të këqija, duke përfshirë mungesën e ndjenjës së përkatësisë dhe besnikërisë ndaj atdheut.
2- Dëshira për t’u dukur dhe dashuria për famën, e tillë që njeriu të mos jete i kualifikuar, prandaj më kot e kërkon atë që nuk është i kualifikuar përmes rrugëve te këqija dhe kështu ndjen edhe agresion, sabotim e shkatërrim.
3- Inati i personit ndaj shoqërisë në të cilën jeton si pasojë e padrejtësisë dhe humbjes së të drejtave.
Së dyti: Motivet intelektuale:
Motivet intelektuale që çojnë në fenomenin e terrorizmit janë të ndryshme dhe më kryesoret prej tyre mund të theksohen si më poshtë:
1- Mosnjohja e qëllimeve të ligjit islam, i bazuar ne mendime te dyshimta dhe jo nga ato te sigurta dhe te verifikuara, kuptimi i gabuar i fesë, interpretimi i gabuar i saj dhe mosnjohja e rregullave të fesë së vërtetë, vlerave dhe sjelljes së saj.
2- Ndarjet e ndryshme intelektuale ndërmjet rrymave të ndryshme dhe të shumta.
3- Ekstremizmi, i cili është jashtëzakonisht i rrezikshëm në çdo fushë, veçanërisht në atë intelektuale.
Së treti: Motivet politike:
Ndër shkaqet dhe motivet më të spikatura politike për fenomenin e terrorizmit janë këto:
1- Mungesa e drejtësisë sociale, pabarazia në shpërndarjen e pasurisë kombëtare, pabarazia në shpërndarjen e shërbimeve dhe objekteve publike dhe neglizhenca në punët e popullit nga udhëheqësit.
2- Vuajtjet e disa shoqërive dhe popujve ne arenën ndërkombëtare nga padrejtësia, persekutimi, kontrolli kolonial, vjedhja e parave dhe shkelja e ligjeve dhe konventave ndërkombëtare, që i shtyn njerëzit drejt ekstremizmit dhe radikalizmi.
2.2. Karakteristikat e terrorizmit kibernetik dhe qëllimet e tij
Nuk ka dyshim se terrorizmi kibernetik ka një sërë karakteristikash unike që e dallojnë atë nga fenomenet e tjera kriminale.
Së pari: Karakteristikat e terrorizmit kibernetik:
Terrorizmi kibernetik karakterizohet nga disa karakteristika dhe veçanti:
1- Terrorizmi kibernetik nuk kërkon dhunë dhe forcë kur kryhet, por kërkon një kompjuter të lidhur në rrjetin e informacionit dhe të pajisur me disa programe të nevojshme.
2- Terrorizmi kibernetik karakterizohet si një krim terrorist që kalon kufijtë, kalon vende dhe kontinente dhe nuk i nënshtrohet një shtrirjeje të kufizuar rajonale.
3- Vështirësia e zbulimit të krimeve të terrorizmit kibernetik dhe mungesa e përvojës së disa agjencive të sigurisë dhe gjyqësorit në trajtimin e krimeve të tilla.
4- Vështirësia e vërtetimit të terrorizmit kibernetik për shkak të mungesës së shpejtë të provave dixhitale dhe lehtësisë së shkatërrimit të tyre.
5- Terrorizmi kibernetik karakterizohet nga bashkëpunimi i më shumë se një personi në kryerjen e tij.
6- Autori i krimit të terrorizmit kibernetik duhet të jetë dikush i specializuar në fushën e teknologjisë së informacionit ose person që ka të paktën njohuri dhe përvojë në trajtimin e kompjuterëve dhe rrjetit të informacionit.
Së dyti: Qëllimet e terrorizmit elektronik:
Terrorizmi kibernetik synon të arrijë një sërë qëllimesh të paligjshme, dhe ne mund të shpjegojmë më të spikaturat prej këtyre qëllimeve:
1- Përhapja e terrorit dhe e frikës midis njerëzve, vendeve dhe popujve të ndryshëm, prishja e sigurisë publike dhe minimi i qetësisë
2 – Shkaktimi i dëmtimit dhe shkatërrimit të infrastrukturës së informacionit, dëmtimi i mjeteve të komunikimit dhe teknologjisë së informacionit, ose i fondeve dhe objekteve publike dhe private.
3- Mbledhja e fondeve të nevojshme për financimin e operacioneve terroriste.
Kapitulli i III
Manifestimet dhe format e terrorizmit kibernetik
Ky kapitull përfshin:
3.1. shkëmbimi dhe shpërndarja e informacionit terrorist përmes rrjetit
3.2. krijimi i faqeve elektronike të terroristëve.
3.3. shkatërrimi i faqeve të internetit, të dhënave elektronike dhe sistemeve të informacionit.
3.4. Kërcënimet dhe kërcënimet elektronike.
3.5. spiunazh elektronik.
3.1. Shkëmbimi dhe shpërndarja e informacionit terrorist përmes rrjetit
Nëse do te planifikohej një takimi i terroristëve dhe kriminelëve në një vend të caktuar për të mësuar metodat e krimit dhe terrorizmit dhe për të shkëmbyer ide dhe informacion kjo do te ishte shume e vështirë te zbatohej në realitet, atëherë përmes rrjeteve të informacionit ky proces lehtësohet shumë, pasi disa njerëz mund të takohen në shumë vende dhe në një kohë të caktuar dhe shkëmbejnë biseda dhe takohen me njëri-tjetrin përmes rrjetit të informacionit.
Edhe pse posta elektronike (e-mail) është bërë një nga mjetet më të përdorura në sektorë të ndryshëm, veçanërisht në sektorin e biznesit, sepse është më e lehtë, më e sigurt dhe më e shpejtë për të dërguar mesazhe, ajo konsiderohet si një nga mjetet më të mëdha të përdorura në fushën elektronike, nëpërmjet përdorimit të e-mail-it në komunikimin ndërmjet terroristëve dhe shkëmbimit të informacionit ndërmjet tyre, në të vërtetë, në shumë operacione terroriste që kanë ndodhur së fundmi, e-mail-i ishte një mjet për shkëmbimin dhe transmetimin e informacionit ndërmjet atyre që kryenin operacione terroriste. Planifikuesit e tyre gjithashtu marrin e-mail dhe përfitojnë prej tij për të përhapur dhe promovuar idetë e tyre dhe kërkojnë të rrisin ndjekësit dhe simpatizantët e tyre.
Nëpërmjet rrjetit elektronik, organizatat dhe grupet terroriste mund të përhapin idetë e tyre ekstremiste, të predikojnë parimet e tyre devijuese, të kontrollojnë ndërgjegjen e individëve dhe të shfrytëzojnë vuajtjet e tyre për të arritur qëllimet e tyre të paligjshme që bien ndesh me interesat e shoqërisë.
Terroristët përdorin internetin në baza ditore për të përhapur idetë e tyre shkatërruese dhe për të arritur qëllimet e tyre të këqija, te cilat mund të theksohen si më poshtë:
Së pari: komunikimi dhe fshehja
Grupe dhe organizata të ndryshme terroriste përdorin rrjetin e internetit për të komunikuar dhe koordinuar mes tyre për shkak të kostove të ulëta të komunikimit dhe mjeteve për përdorimin e rrjetit në krahasim me mjetet e tjera, interneti gjithashtu u ofron terroristëve një mundësi të vlefshme për të komunikuar dhe ne te njëjtën kohe për t’u fshehur, përmes postës elektronike ose faqeve të internetit, forumeve dhe dhomave të dialogut elektronik, ku vendosin mesazhe të koduara që duken te natyrshme dhe te cilat nuk tërheqin vëmendjen, pasi terroristi nuk duhet të zbulojë identitetin e tij dhe nuk duhet te lë gjurmë që mund ta tregonte atë.
Së dyti: Mbledhja e informacionit terrorist
Rrjeti i informacionit karakterizohet nga bollëku i informacionit që përmban andaj konsiderohet gjithashtu një enciklopedi elektronike gjithëpërfshirëse që është multikulturore, e larmishme në burime dhe e pasur me informacione të ndjeshme që terroristët kërkojnë të marrin, siç janë vendndodhjet e objekteve bërthamore, energjia elektrike, burimet e gjenerimit, vendndodhjet e komandës, kontrollit dhe komunikimit, oraret e fluturimeve dhe informacionet në lidhje me mënyrat qe përdoren për të luftuar terrorizmin, përveç te dhënave të detajuara aty përmban edhe informata të mbështetura me fotografi.
Së treti: Planifikimi dhe koordinimi i operacioneve terroriste
Operacionet terroriste janë komplekse dhe të vështira, pasi ato kërkojnë planifikim të kujdesshëm dhe koordinim gjithëpërfshirës, rrjeti global i internetit konsiderohet një mjet shumë i rëndësishëm komunikimi për grupet terroriste, pasi u lejon atyre lirinë për të planifikuar me saktësi dhe koordinim gjithëpërfshirës për të nisur sulme specifike terroriste, nga një atmosferë dhe vend komod, larg syve të shikuesve, gjë që e bën më të lehtë për terroristët të organizojnë lëvizjet e tyre.
Së katërti: Arritja deri te financimi
Nëpërmjet rrjetit te internetit dhe duke përdorur të dhëna statistikore të përzgjedhura nga informacioni personal që përdoruesit futin në rrjetin e internetit përmes pyetjeve dhe anketave në faqet e internetit, terroristët identifikojnë njerëz me ndjenja të buta dhe zemra të dhembshura dhe më pas i kërkojnë ata që të paguajnë donacione financiare për personat juridikë të cilët do të jenë një front për këta terroristë. Kjo bëhet me e-mail ose përmes hapësirave elektronike të dialogut në mënyrë të zgjuar dhe mashtruese, në mënyrë që donatori të mos dyshojë se do të ndihmojë një nga organizatat terroriste.
Së pesti: Mobilizimi dhe rekrutimi i terroristëve
Grupet dhe organizatat terroriste përdorin rrjetin e internetit për të përhapur dhe promovuar kulturën e terrorizmit dhe për të përhapur idetë dhe filozofit që kërkohet për to. Nëpërmjet rrjetit, organizatat terroriste krijojnë një bazë intelektuale për ata që kanë prirje dhe vullnet për t’u përfshirë në akte destruktive dhe sabotuese, gjë që i siguron asaj një bazë njerëzish që ndajnë të njëjtat ide dhe prirje, duke e bërë të lehtë rekrutimin e tyre dhe të kryejë operacione terroriste në të ardhmen.
Sjellja e elementeve të ri ( anëtarëve te ri ) në organizatat terroriste bene te mundur qe te ruan mbijetesën dhe vazhdimësinë e tyre. Prandaj, terroristët shfrytëzojnë simpatinë e disa anëtarëve të shoqërisë për kauzat e tyre, duke i tërhequr ata me një stil emocional dhe shprehje të ndritshme, entuziaste, përmes dhomave të dialogut, forumeve dhe faqeve të internetit.
Së gjashti: Trajnimi elektronik i terroristëve
Operacionet terroriste kërkojnë trajnim të veçantë dhe trajnimi është një nga shqetësimet më të rëndësishme të organizatave terroriste, janë krijuar kampe sekrete stërvitore, disa prej të cilave janë shfaqur në media, por problemi me kampet e trajnimit terrorist është se ato janë gjithmonë në rrezik dhe mund të zbulohen dhe të bastiset në çdo kohë. Prandaj, rrjeti i internetit, me shërbimet dhe veçoritë e tij, është bërë një mjet i rëndësishëm për trajnim, planifikim dhe zbatim të shpërndahet në të gjithë rrjetin për të arritur te terroristët në pjesë të ndryshme të botës. Është e vetëkuptueshme se rrjeti përfshin një numër të madh faqesh interneti, forumesh dhe faqesh që përmbajnë broshura dhe udhëzime që tregojnë se si të prodhohen bomba, eksplozivë, materiale zjarrvënëse dhe armë.
Së shtati: Publikimi elektronik i te dhënave
Organizatat terroriste përdorin rrjete informacioni për të shpërndarë deklaratat e tyre të ndryshme terroriste përmes faqeve të internetit, emaileve ose përmes forumeve dhe arenave të dialogut që nxitojnë të marrin deklarata të tilla terroriste dhe më pas t’i publikojnë ato përmes mediave, kanë ndihmuar në dyfishimin e përhapjes së atyre të dhënave dhe qasje në segmente të ndryshme të shoqërisë
Deklaratat e lëshuara nga organizatat terroriste marrin drejtime të ndryshme, ndonjëherë ato përvijojnë qëllime dhe plane të përgjithshme për organizatën terroriste, dhe nganjëherë ato janë kërcënime dhe frikësime për të kryer sulme të veçanta terroriste, ndërkohë që ato shpallen për miratimin ose marrjen përsipër pas kryerjes së operacioneve terroriste, lëshohen edhe në raste të tjera duke mohuar apo komentuar lajmet dhe deklaratat e dhëna nga palët e tjera.
3.2. Krijimi i faqeve terroriste në internet
Terroristët krijojnë dhe dizajnojnë faqe interneti në rrjet, për të transmetuar idetë e tyre të gabuara dhe për të bërë thirrje për parimet e tyre devijuese, për të nxjerrë në pah forcën e organizatës terroriste, për mobilizimin intelektual dhe rekrutimin e terroristëve të rinj, për të dhënë udhëzime dhe indoktrinim elektronik dhe për trajnimin elektronik me anë të metodave dhe mjeteve mësimore që ndihmojnë në nisjen e sulmeve terroriste U krijuan faqe interneti elektronike terroriste për të demonstruar se si të prodhohen bomba, eksplozivë dhe armë kimike vdekjeprurëse, për të shpjeguar metodat e hakimit të postës elektronike, si të depërtojnë dhe shkatërrojnë faqet e internetit, dhe për të hyrë në faqet e bllokuara, dhe për të mësuar metodat e përhapjes së viruseve, e kështu me radhë.
Faqja e internetit përbëhet nga informacione të ruajtura në formën e faqeve, dhe secila faqe përfshin informacione të caktuara të formuara nga projektuesi i faqes duke përdorur një grup simbolesh të quajtura gjuhë e shënjimit të hipertekstit (HTML), për të parë këto faqe, bëhet një kërkesë për të shfletuar Rrjeti i informacionit në mbarë botën (www browser) dhe zgjidh kodet ( Web of Information, Interneti, për t’i shërbyer qëllimeve të tyre dhe për të promovuar idetë e tyre të gabuara andaj është bërë i lehtë dhe i mundur, dhe për këtë arsye shumica e organizatave terroriste kanë faqe interneti që shërbejnë si selitë e tyre virtuale.
Prania aktive terroriste në rrjetin e informacionit është shumë e larmishme dhe e pakapshme Nëse një faqe interneti terroriste shfaqet sot, ajo ndryshon shpejt adresën e saj elektronike nesër dhe më pas zhduket për t’u shfaqur përsëri në një formë të re, me një dizajn tjetër dhe me një adresë elektronike të ndryshme. Në të vërtetë, disa organizata terroriste gjejnë mijëra faqe interneti për të siguruar përhapjen më të gjerë, dhe madje edhe nëse ato janë penguar, ose disa prej tyre janë shkatërruar nga faqet e internetit të krijuara dhe të dizajnuara nga disa organizata terroriste përfshijnë sa vijon:
1- Faqja e internetit e Al-Kaidas: Është faqja zyrtare e Al-Kaedës pas ngjarjeve të 11 shtatorit 2001 dhe përmes saj lëshohen deklaratat mediatike të Al-Kaedës.
2- Dharvatu Al-Sanam: Është një gazetë elektronike periodike për seksionin mediatik të Al-Kaedës.
3- Zëri i Xhihadit: Është një revistë dymujore e lëshuar nga e ashtuquajtura Organizata Al-Kaeda në Gadishullin Arabik dhe përfshin një përmbledhje deklaratash dhe dialogësh me udhëheqësit dhe ideologët e organizatës.
4- Al-Battar: Është një revistë e specializuar elektronike ushtarake e lëshuar nga Al-Kaeda, dhe e specializuar në informacionin ushtarak dhe në terren e rekrutim.
Terroristët e kanë gjetur qëllimin e tyre në ato burime informacioni dhe mjete elektronike të sjella nga qytetërimi teknik në epokën e informacionit. Kështu, organizatat kanë shumë faqe interneti në rrjetin global të informacionit dhe këto faqe janë bërë ndër manifestimet dhe format më të spikatura të terrorizmit elektronik.
3.3. Shkatërrimi i faqeve të internetit, të dhënave elektronike dhe sistemeve të informacionit
Organizatat terroriste kryejnë sulme terroriste elektronike përmes rrjetit. Me synimin për të shkatërruar faqet e internetit, të dhënat elektronike dhe sistemet e informacionit, dhe për të dëmtuar dhe shkatërruar infrastrukturën e informacionit, sulmet terroriste në epokën e informacionit shpesh synojnë tre qëllime themelore: qëllimet ushtarake, politike dhe ekonomike, të tre synimet e gjejnë veten, kryesisht qendrat e komandës dhe kontrollit ushtarak, pastaj institucionet e shërbimeve të tilla si institucionet e energjisë elektrike dhe ujit, dhe më pas vijnë bankat dhe tregjet financiare. Kjo është për të nënshtruar vullnetin e popujve dhe komuniteteve ndërkombëtare.
Procesi i hakerimit elektronik kryhet me rrjedhje të të dhënave dhe kodeve kryesore të programeve të internetit dhe është një proces që zhvillohet nga kudo në botë pa qenë nevoja që hakeri të jetë i pranishëm në vendin e caktuar ku janë faqet të cilat hakerohen. Distanca gjeografike nuk është e rëndësishme në reduktimin e hakimeve të informacionit dhe është ende ne një përqindje te madhe te penetrimeve qe nuk janë zbuluar ende për shkak të kompleksitetit të sistemeve operative kompjuterike dhe rrjeteve të informacionit.
Është e mundur të imagjinohet një sulm kibernetik në një faqe interneti me qëllimin për ta shkatërruar atë dhe për ta paralizuar atë nga funksionimi, pasi terroristët mund të kryejnë një sulm shkatërrues për të mbyllur faqet jetike në rrjetet e informacionit dhe për të paralizuar sistemet e komandës, kontrollit dhe komunikimit, energjinë dhe ujin, impiantet e prodhimit dhe vendet e tregjeve financiare të tilla që ato të ndalojnë së punuari për të arritur efekte shkatërruese më të mëdha se ato të shkaktuara nga bombat dhe eksplozivët.
Një nga metodat që përdoret aktualisht për të shkatërruar faqet e internetit është injektimi i qindra mijëra e-maileve nga kompjuteri i shkatërruesit në faqen e synuar. Për të ndikuar në kapacitetin e ruajtjes së sajtit, kjo sasi e madhe mjetesh elektronike përbën presion që përfundimisht çon në shpërthimin e faqes që funksionon në rrjet dhe shpërndarjen e të dhënave dhe informacionit të ruajtur në sit, në mënyrë që të transmetohet në pajisja e sulmuesit ose i mundëson atij të bredh lirshëm në faqen e synuar dhe të marrë të gjitha numrat, informacionin dhe të dhënat që i nevojiten në lidhje me faqen e sulmuar një program kompjuterik që dëmton sistemin e informacionit dhe të dhënave dhe është i aftë të shumëzohet, përhapet dhe lëviz nga një pajisje në tjetrën.
Skenarët e mundshëm për terrorizmin kibernetik në epokën e informacionit:
Ekspertët e krimit kibernetik dhe të sigurisë së informacionit kanë zhvilluar më shumë se një skenar të mundshëm për sulme terroriste dhe i kanë përfshirë ato në kërkime, studime dhe raporte që trajtojnë këtë çështje.
1- Sulmi i sistemeve ushtarake:
Ky lloj sulmi zakonisht synon objektiva ushtarake jo civile të lidhura me rrjetet e informacionit. Ky skenar konsiderohet si një nga skenarët e mundshëm më të rrezikshëm që mund të prekin shoqërinë tonë bashkëkohore sistemet e mbrojtjes dhe raketat bërthamore.
2- Sulmi i Impianteve te energjisë dhe prodhimit të ujit:
Mbështetja në rrjetet e informacionit, veçanërisht në vendet e zhvilluara, është bërë një mjet i rëndësishëm për menaxhimin e sistemeve të energjisë elektrike, dhe sulmet ndaj këtij lloji të rrjetit të informacionit mund të çojnë në rezultate të rrezikshme, veçanërisht në dritën e varësisë së njeriut modern nga energjia elektrike drejtpërsëdrejti ose indirekt ndaj rrjeteve Energjia elektrike konsiderohet si një nga objektivat e para që mund të synojë terrorizmi elektronik.
3- Sulmi i infrastrukturës ekonomike
Mbështetja në rrjetet e informacionit është bërë pothuajse absolute në botën e financave dhe biznesit, gjë që i bën këto rrjete, për shkak të natyrës së tyre të ndërlidhur dhe hapjes ndaj botës, një objektiv joshës për kriminelët dhe terroristët se ato ndikohen ndjeshëm nga përshtypjet dhe pritjet mbizotëruese dhe vënia në pikëpyetje e vlefshmërisë së këtij informacioni, ose sabotimi i tij në një farë mënyre mund të çojë në rezultate shkatërruese dhe të dobësojë besimin në sistemin ekonomik.
4- Sulmi ne sistemet e transportit
Ky skenar përfshin hakerimin e sistemeve të kontrollit të linjave të lundrimit ajror, tokësor dhe detar dhe shkaktimin e një defekti në programet e uljes dhe ngritjes së avionëve. E cila mund të rezultojë në një përplasje midis tyre, ose në ndërprerje të sistemeve të uljes, në mënyrë që avionët të mos arrijnë në pistën e një aeroporti. Është gjithashtu e mundur që hakerat e informacionit të jenë në gjendje të kontrollojnë sistemet e kontrollit për trenat në lëvizje dhe të ndryshojnë nisjen herë që të mbizotërojë kaosi ose këta trena të përplasen me njëri-tjetrin, e kështu me radhë.
5- Sulmet ndaj sistemit te komunikimit
Ky skenar përfshin hakimin e rrjeteve të informacionit dhe rrjetit kombëtar telefonik, ndalimin e stacioneve të shpërndarjes së shërbimeve telefonike dhe mund të kryejë një sërë sulmesh në linjat e telefonisë celulare dhe parandalimin e komunikimit ndërmjet anëtarëve të shoqërisë dhe institucioneve të saj jetike, gjë që përhap një gjendje terrori dhe kaosi, dhe pamundësia për të ndjekur pasojat e sulmeve të informacionit terrorist. Çështja nuk ndalet vetëm në këtë pikë apo vetëm me kaq, por ka shumë qëllime të tjera përmes të cilave kriminelët dhe terroristët e aftë mund të përhapin kaos, të cilat mund të sulmohen, depërtohen dhe më pas të manipulohen, duke rezultuar në humbje njerëzore. Shembuj të kësaj përfshijnë: Në botën perëndimore, atë që një kriminel bëri duke hyrë në dosjet e spitalit dhe duke manipuluar dosjet e pacientëve në atë mënyrë që çoi në injektimin e tyre me ilaçe dhe trajtimet që ishin fatale për ta dhe kjo mund të kishte efekte shkatërruese në nivelin social.
3.4. Kërcënimet dhe Frikësimet elektronike
Organizatat dhe grupet terroriste kërcënojnë përmes mjeteve të komunikimit dhe përmes rrjetit global të informacionit. Metodat e kërcënimit janë të shumta dhe të ndryshme. Kjo me qëllim ne përhapjen e frikës dhe terrorit në mesin e njerëzve, vendeve dhe popujve, duke u përpjekur t’u bëjë presion atyre që t’i nënshtrohen qëllimeve të këtyre organizatave terroriste nga njëra anë dhe për të marrë fonde financiare për të nxjerrë në pah fuqinë e organizatës terroriste ana tjetër.
Një terrorist (terrorizmi elektronik) mund të përdorë kërcënimin dhe frikësimin e të tjerëve përmes rrjeteve të komunikimit dhe informacionit. Për të arritur rezultatin e dëshiruar kriminal, një nga metodat e përdorura nga grupet terroriste për kërcënime dhe frikësim elektronik është dërgimi i mjeteve elektronike që përmbajnë kërcënimin (e-mail), si dhe kërcënimet përmes faqeve të internetit, forumeve, dhomave të dialogut dhe bisedave elektronike.
Ka shumë metoda terroriste të kërcënimit. Ndonjëherë kërcënimi është për vrasjen e figurave të shquara politike në shoqëri, ndonjëherë kërcënimi është për të hedhur në erë objektet kombëtare, dhe herë të tjera është përhapja e viruseve për të shkaktuar dëme dhe shkatërrim në informacion rrjetet dhe sistemet elektronike, ndërsa ndonjëherë kërcënimi është shkatërrimi i infrastrukturës së informacionit etj.
3.5. Spiunazhi elektronik
Terroristët spiunojnë njerëz, vende, organizata, organe ose institucione ndërkombëtare ose kombëtare, spiunazhi elektronik karakterizohet nga metoda moderne e përdorimit të burimeve të informacionit dhe sistemeve elektronike të sjella nga qytetërimi teknik në epokën e informacionit. Operacionet e spiunazhit terrorist në epokën e informacionit synojnë tre qëllime kryesore: spiunazhin ushtarak, spiunazhin politik dhe spiunazhin ekonomik.
Në epokën e informacionit dhe me praninë e mjeteve moderne teknologjike, kufijtë e shtetit pushtohen nga satelitët spiun dhe transmetimet satelitore Mjetet e spiunazhit kanë kaluar nga metodat tradicionale në metodat elektronike, veçanërisht me shfaqjen e rrjeteve të informacionit globale, përhapja, dhe me zgjerimin e tregtisë elektronike përmes rrjetit global të informacionit, burimet e informacionit tregtar janë kthyer në objektiva për spiunazh ekonomik.
Përpjekja për të depërtuar në rrjete, informacione dhe faqe interneti duke manipuluar sistemet e informacionit nga hakerat (hakerët) nuk konsiderohet terrorizëm, rreziqet e tyre janë të kufizuara dhe shpesh janë të kufizuara në ndërhyrjen ose dëmtimin e përmbajtjes, e cila mund të kapërcehet duke rivendosur një kopje tjetër të ruajtur në një vendndodhje tjetër te sigurte nga operacionet e kryera te spiunazhit. Kjo përfshin edhe atë se organizata terroriste sulmon dhe shërbime të ndryshme të inteligjencës me qëllim që të merren sekretet dhe informacionet shtetërore dhe më pas t’i zbulojnë ato në vende të tjera armiqësore, ose t’i shfrytëzojnë ato në një mënyrë që dëmton interesin publik unitetin kombëtar dhe te shtetit.
Procesi i dërgimit të sistemeve elektronike të spiunazhit kryhet në disa mënyra, më e famshmja prej të cilave është e-mail, ku viktima hap bashkëngjitjet e dërguara brenda një mesazhi me origjinë të panjohur. Ka mënyra të tjera për të mbjellë kuaj trojanë shkarkimi i disa programeve nga një sajt i pabesueshëm.
Rreziku është i dukshëm në dobësinë e mjeteve të sigurisë që përdoren për të mbrojtur rrjetet e institucioneve dhe organeve qeveritare dhe definitivisht nuk është e mundur të mbështetesh në mjetet mbrojtëse të prodhuara nga kompanitë e huaja, pasi ato nuk janë të sigurta dhe nuk mund të jesh plotësisht i qetësuar për to.
Duhet theksuar se metodat teknike të spiunazhit të informacionit do të jenë metodat më të përdorura në të ardhmen nga organizatat terroriste. Duke pasur parasysh rëndësinë e informacionit që lidhet me institucionet dhe sektorët qeveritar, veçanërisht sektorët ushtarakë, turistikë dhe ekonomikë, nëse këto informacione ekspozohen dhe merren nga spiunazhi, do të keqpërdoren për të dëmtuar interesat e shoqërisë dhe të kombit.
Zyhdi Hajzeri